PHP Rehberi
Öğrenmek için yeni bir programlama dili mi arıyorsunuz? Veya sadece PHP’nin ne olduğunu merak ediyorsunuz? Sebep ne olursa olsun doğru yere geldiniz. Bizimle kalın ve PHP nedir ne işe yarar öğrenin.
Programlama Dilleri
PHP (PHP için sürekli tekrarlanan kısaltma: Hypertext Preprocessor – Üstünyazı Önişlemcisi) JavaScript ve Python gibi programlama dillerinin alt kümesidir. Aralarındaki fark ise PHP genellikle sunucu taraflı iletişim için kullanılırken JavaScript ise hem frontend ve backend için kullanılır. Python ise sadece istemci tarafı için kullanılmaktadır (backend).
Kafanız mı karıştı? İşte bu yüzden PHP’de daha derinlere inmeden ilk önce programlama dillerini öğrenmemiz gerekiyor.
Bir programlama dili görevlerin özel bir yürütme ortamında çalıştırılmasını otomatikleştiren bir dildir. Buna statik bir sayfaya (HTML ve CSS ile yapılmış) önceden tanımladığınız belirli eylemleri yapmasını söylemek de dahildir.
Örneğin bir form sunucuya gitmeden önce bütün alanların doldurulduğundan emin olmanızı sağlamak için bir script kullanarak formu doğrulayabilirsiniz. Script, bir kullanıcı formu yolladığında çalışır ve bütün alanları kontrol eder.
Eğer alanlardan biri boşsa kullanıcıyı bilgilendirmek için bir uyarı yazısı görüntülenir.
Programlama dillerinin diğer yaygın kullanışlarıysa imleç ana menünün üzerine geldiğinde açılır bir liste ve rollover butonlar ve animasyon görüntülemek, iletişim kutusu açmak vb.
Sunucu tarafı vs İstemci tarafı
Programlama dilleri ya istemci tarafında (frontend), ya da sunucu tarafında (backend) çalışabilir.
İstemci tarafındaki scriptler web tarayıcıları tarafından işlenir. Tarayıcınız, yani istemci istemci taraflı scriptleri içeren bir sayfa isterse, sunucu tarayıcı için çalıştırılabilir olan kaynak kodları yollarak cevap verir.
Öte yandan sunucu taraflı programlama dili scriptlerin tarayıcılara yollamadan önce sunucularda çalıştırıldığı anlamına gelir. Yani kaynak konu yollamadan önce web sunucuları kodları sade bir HTML formatına dönüştürmeden önce işler(çözümler).
Bundan dolayı sunucu taraflı programlama web masterların kaynak kodlarını saklamalarına izin verirken istemci taraflı scriptler istemcinin kullanıcıları kolaylıkla görülebilir.
Artık programlama dillerinin temelini anladığınıza göre PHP nedir adlı esas sorumuza geri dönebiliriz.
Peki PHP nedir?
Şimdi PHP nedir sorusunu cevaplayabiliriz.
Daha önce de belirttiğimiz gibi PHP sunucu taraflı iletişimler için yaratılmış bir programlama dilidir. Bu nedenle form verisi toplamak, sunucuda dosya yönetmek, veritabanlarını düzenlemek vb. gibi çeşitli sunucu taraflı fonksiyonları yapabilir.
Bu dil aslen Rasmus Lerdorf tarafından kişisel ana sayfasına gelen ziyaretçileri takip etmek için yaratılmıştır. Popülerliği arttıktan Lerdorf en sonunda PHP’yi açık kaynaklı bir proje olarak yayınlamıştır. Bu karar geliştiricilerin onu kullanmasına, düzeltmesine ve kodu geliştirmesine teşvik etmiştir. Böylece PHP en sonunda bugünlerde kullandığımız programlama diline dönüşmüştür.
PHP her amaca uygun bir programlama dili olarak görülse de en yaygın olarak web geliştirme için kullanılmaktadır. Bu en harika özelliklerinden biri olan HTML dosyalarına yerleştirilebilmesi sayesindedir.
Diyelim ki insanların kaynak kodunuzu görmesini istemiyorsunuz. Bu programlama diliyse bunu yapmak mümkündür. Kodu bir PHP dosyasına yazın, bir HTML dosyasına yerleştirin ve böylelikle kimse esas kodu göremeyecektir.
Bu özelliğin bir başka yararı ise sıklıkla aynı HTML işaretlemesini kullanmanız gerektiğinde yeniden yazmak yerine kodu bir PHP dosyasına yazabiliyor olmanız. HTML’i her kullanmanız gerektiğinde PHP dosyasını yerleştirin.
PHP sayfasının bir örneği ise Facebook’da görülebilir. Ana sayfasını açın ve URL’nin .php ile bittiğini göreceksiniz (facebook.com/home.php). Bir başka deyişle bu sayfa bir üstünyazı önişlemcisi kodu karışımı ve HTML etiketleri içeren bir PHP dosyasıyla (home.php) oluşturulmuştur.
Eğer bir PHP dosyasının nasıl yazıldığını öğrenmek istiyorsanız aşağıda bir örnek bulabilirsiniz:
- <html>
- <head>
- <title>PHP Test</title>
- </head>
- <body>
- <?php echo ‘<p>Seomatristen\’den Selamlar</p>’; ?>
- </body>
- </html>
Eğer bu yazılmış PHP dosyasını sitenizin kök dizinine yerleştirirseniz dosyayı siteniz.com/selamlar.php bağlantısında bu dosyayı bulabilirsiniz.
Bu PHP dosyasının sonucu HTML’de böyle gözükecektir:
- <html>
- <head>
- <title>PHP Test</title>
- </head>
- <body>
- <p>Seomatris’den Selamlar</p>
- </body>
- </html>
Bu, scripti herhangi bir şekilde veya formda çalıştırmanız gerekmediğinden en basit örnektir. Bu örnekte echo ifadesini Seomatris’den Selamlar yazısını görüntülemesi için kullandık. Ancak bu örnekte sitenizin PHP kodunu HTML’e nasıl çevirdiğini gördünüz.
Neden PHP’i Kullanmalısınız?
PHP, mevcut olan tek sunucu taraflı programlama dili değildir. Bunlardan çok sayıda bulunmaktadır. Ancak bir WordPress siteniz varsa PHP, rakiplerinden bir adım öndedir.
Daha önce de belirttiğimiz gibi WordPress PHP kullanılarak yazılmıştır. Yani bu dili kullanarak sitenizde sahip olabileceğiniz özelleştirmeyi ciddi biçimde artırabilirsiniz. PHP’yi eklentileri ve temaları düzenlemek için kullanabilir ve hatta kendi eklentinizi veya temanızı bile yapabilirsiniz! Eğer bir WordPress geliştiricisi olmak istiyorsanız PHP öğrenmeniz gerekmektedir.
Eğer hala ikna olmadıysanız işte PHP’nin neden harika bir programlama dili olduğunu gösteren diğer sebepler:
- Öğrenmesi kolaydır — PHP, fonksiyonlarına dair bol örnekli harika kılavuzlara sahip olduğundan kolaylıkla öğrenebilirsiniz.
- Yaygın biçimde kullanılır — eticaret, bloglar, sosyal medya vb. platformları oluşturmak için kullanılır. İstatistikler web sitelerin %79’unun PHP kullandığını göstermektedir!
- Düşük masraflıdır — açık kaynaklıdır, yani ücretsiz olarak kullanabilirsiniz.
- Büyük topluluk — eğer herhangi bir sorunla karşılaşırsanız İnternet’te birçok PHP blogu bulunduğundan kolaylıkla yardım bulabilirsiniz.
- Veritabanları ile entegre olabilir — bunların bazı örnekleri MySQL, Oracle, Sybase, DB2, vb.
PHP vs JavaScript
Daha önce de belirttiğimiz gibi PHP ile birçok şey yapabilirsiniz. Ancak PHP genellikle dinamik içerik oluşturmak için kullanılmaktadır.
Eğer JavaScript’e aşinaysanız JavaScript’in ayrıca statik bir sayfanın daha dinamik ve interaktif için kullanıldığını da bilirsiniz. Bu nedenden dolayı PHP ve JavaScript birbirine benzer fonksiyonlara sahip olan iki adet programlama dilidir.
Neden ikisine de ihtiyacımız var?
Konu bir dinamik web sitesi kurmaya geldiğinde tamamiyle JavaScript ile çalışan bir tane kurmak mümkündür. Ancak fonksiyonellik değişebilir.
JavaScript ile fare rollover efekti, otomatik doğrulama ve fotoğraf galerileri gibi basit etkileşimlere izin veren dinamik bir site yapabilirsiniz. Ancak sosyal ağlar ve eticaret (kullanıcı davranışına göre değişen web siteler) gibi kullanıcı katkılı içerikler yaratamaz. Bunu yapmak için PHP’ye ihtiyaç duyarsınız.
Diyelim ki bir sosyal ağa giriş yapıyorsunuz. Profilinizi görüntülemek için PHP veritabanınızdan veri alır ve tarayıcınıza sonuç yollar.
Profilinize her değişik yaptığınızda ilerideki veri alımları için PHP yeni bilgiyi depolayacaktır. Bütün bu işlem bir sosyal ağın farklı kullanıcılara farklı içerikleri görüntülemesine izin verir.
Bu yüzden JavaScript ve PHP rakip değillerdir. Hatta birlikte güzel bir dinamik web sitesi yapmak için kullanılabilirler.
Sonuç
PHP çok amaçlı bir programlama dilidir. Ancak genellikle bir sitede dinamik içerik üretmek için kullanılır.
Açık kaynaklı doğası ve çok yönlü fonksiyonelliği yüzünden yaygın biçimde kullanılmaktadır. Yeni başlayanlar için yeterince basittir ancak profesyonel programcılar PHP’yi daha gelişmiş özellikler için kullanabilirsiniz.
PHP’yi öğrenmek ve anlamak hiç şüphesiz geliştirme yeteneklerinizi geliştirebilir. İstediğiniz türden bir web site kurabilecek, yetenekli bir WordPress geliştiricisi olabilecek ve hatta günün birinde bir web uygulaması geliştirebileceksiniz!
Gördüğünüz gibi PHP’yi öğrenmemeniz için hiçbir sebep yok, değil mi? Umuyoruz ki bu makalede PHP nedir öğretebilmişizdir. Yorumlarınızı ve düşüncelerinizi aşağıdaki yorumlar kısmında bizimle paylaşın!
